درک تمایز بین "تصمیم‌سازی" و "تصمیم‌گیری" بسیار مهم است. در حالی که این اصطلاحات اغلب به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند، تفاوت‌های ظریفی دارند که می‌تواند بر نحوه برخورد ما با انتخاب‌ها تأثیر بگذارد.
"تصمیم‌سازی" کل فرآیند ارزیابی گزینه‌ها، در نظر گرفتن پیامدها و ارائه گزینه‌های انتخاب را در بر می‌گیرد. این یک رویکرد کل نگر است که شامل تفکر انتقادی، شهود و قضاوت است. در مقابل، «تصمیم‌گیری» به انتخاب گزینه نهایی و اجرای آن گفته می‌شود. درک این تفاوت به ما کمک می‌کند درک کنیم که تصمیم‌سازی پایه‌ای است که تصمیم‌گیری موثر بر آن بنا می‌شود.
حال که تفاوت تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری مشخص شد، باید گفت که این دو مفهوم گاهی اوقات توسط یک نفر یا یک تیم اجرا می‌شود و گاهی اوقات تقسیم کار صورت می‌گیرد. به دلیل اینکه اغلب اوقات توسط یک نفر / تیم انجام می‌شود، به همین دلیل این دو واژه را به جای هم استفاده می‌کنیم.
تصمیم سازی، کارشناسان و مدیران
تصمیم‌سازی یکی از مهارت‌های مهم رده کارشناسی می‌باشد. اما باید بدانیم که تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری با هم متفاوت است. تصمیم‌گیری بیشتر مربوط به مدیران است اما تصمیم‌سازی وظیفه کارشناسان، دستیاران و مشاوران می‌باشد که گزینه‌ها و داده‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کند و در اختیار مدیر می‌گذارد تا تصمیم نهایی را بگیرد. لذا از این جهت می‌تواند با داده‌ها و تحلیلی که به مدیر می‌دهد، نظر او را به سمت گزینه مدنظر سوق دهد.
در حقیقت یک بخش مهمی از تصمیم‌گیری بررسی گزینه‌ها و انتخاب بهترین راه‌حل می‌باشد و فرد تصمیم‌گیر، انتخاب‌کننده نهایی است. کسانی که تا قبل از این مرحله نقش آفرینی می‌کنند، در فرایند تصمیم‌سازی مشغول هستند.
به طول مثال کارشناسان در بسیاری از سازمان‌ها، نقش تصمیم‌ساز را به شکل رسمی برعهده دارند. به همین علت می‌شنویم که مدیران می‌گویند ما بر اساس کارِ کارشناسی یا گزارش کارشناسان، این یا آن تصمیم را گرفته‌ایم. گزارش کارشناسی، گزینه‌های محتمل و تحلیل آنها را در اختیار مدیر قرار می‌دهد و نهایتاً این مدیر است که حکم نهایی (انتخاب آخر) را اعلام می‌کند (+).
البته همان طور که گفته شد، تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری می‌تواند توسط یک نفر انجام شود و لزومی برای تقسیم کار نباشد اما با پیچیدگی‌های امروز جهان و سرعت تغییرات، کمتر کسی می‌تواند در همه امور خبره شود و تصمیمات لازم درباره آنها را بگیرد لذا مجبور است تا بخشی از این فرایند را که همان تصمیم‌سازی است، به کارشناسان بسپارد. حال، برای تقویت مهارت تصمیم‌سازی باید چه کنیم؟
مهارت‌ها و شایستگی‌های لازم برای تصمیم سازی
این مهارت‌ها شامل دو قسمت می‌شود. قسمت اول به عنوان فرایندی است که مرحله به مرحله فرایند تصمیم‌سازی را نشان می‌دهد. در قسمت دوم، پیش زمینه‌های یک تصمیم‌سازی خوب ارائه می‌شود.
قسمت اول: فرایندی
* جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها: لازمه و سنگ بنای اصلی انتخاب و تصمیم، داده و اطلاعات است. اگر این کار که مرحله اول می‌باشد، به خوبی انجام نگیرد، بقیه مراحل نیز از صحت و سقم مناسبی برخورداد نخواهد بود. لذا باید اطمینان داشت که داده‌های صحیحی استخراج شده است. همچنین باید منابع اطلاعاتی و داده‌ای وسیع باشد تا مطمئن شوید که همه اطلاعات لازم را به دست آورده اید. برای این کار باید فهرست منابع اطلاعاتی خود را از قبل تهیه کنید و بدانید که هر منبع از چه اعتباری برخوردار است و همچنین میزان دسترسی به آن چگونه است؟
* تفسیر داده‌ها: پس از جمع آوری داده‌ها، باید به تفسیر آنها پرداخت و آنها را تجزیه و تحلیل کرد.
* فهرست گزینه‌ها: خروجی تفسیر داده‌ها ما را به فهرست گزینه‌ها می‌رساند. در این مرحله باید گزینه‌های مطلوب شناسایی شوند. مزایا و معایب هر کدام لیست شود. خطرات و ریسک‌های بالقوه هر کدام فهرست شود و در صورت داشتن ریسک، اقدام احتمالی برای جلوگیری از آن نیز در نظر گرفته شود.
* ارائه نتایج: در مرحله آخر باید به ارائه نتایج و گزینه‌های پیشنهادی پرداخت. در این مرحله می توان با گزارش‌های نوشتاری یا گزارش های ارائه محور مانند پاورپوینت نتایج را منتقل کرد. همچنین ظرافت های هنری و گرافیکی در این بخش می تواند بر تصمیم گیر تاثیر بگذارد. نرم افزارهای پاورپوینت، پرزی، فوکواسکای و... برای این مرحله پیشنهاد می شود.
قسمت دوم: پیش زمینه ای
* تفکر انتقادی: توانایی تجزیه و تحلیل موقعیت ها، در نظر گرفتن گزینه های جایگزین و ارزیابی انتقادی پیامدها برای تصمیم گیری آگاهانه اساسی است.
* هوش عاطفی: درک و مدیریت احساسات خود و شناخت احساسات دیگران برای تصمیم سازی و تصمیم گیری، به ویژه در موقعیت های بین فردی ضروری است.
* حل مسئله: مهارت های موثر در حل مسئله ارتباط تنگاتنگی با تصمیم سازی دارد. ظرفیت شناسایی و رسیدگی به مشکلات کلید انتخاب درست است.
* ارتباط موثر: اینکه بتوانید تصمیمات خود را به وضوح و متقاعدکننده بیان کنید حیاتی است، به ویژه زمانی که نیاز به تأثیرگذاری یا رهبری دیگران دارید.
* مدیریت زمان: تصمیم سازان باید زمان خود را به طور موثر مدیریت کنند تا اطلاعات را جمع آوری کنند، گزینه ها را ارزیابی کنند و پیشنهادات خود را در زمان لازم برای تصمیم گیری آماده کنند.
* تفکر استراتژیک: دیدگاه بلندمدتی که شامل در نظر گرفتن چگونگی همسویی تصمیمات با اهداف و مقاصد سازمانی یا شخصی است که در تصمیم سازی باید به آن توجه شود.
* انعطاف پذیری: در صورت تغییر شرایط، برای تطبیق تصمیمات خود باز باشید. سختی می تواند منجر به نتایج ضعیف شود.
* مهارت های مذاکره: مهارت در فنون مذاکره که هنگام کار با دیگران برای رسیدن به اجماع یا تصمیم گیری جمعی ارزشمند است.
* دانش چند رشته ای: آشنایی با زمینه های مختلف از جمله روانشناسی، اقتصاد، اخلاق و آمار، زیرا تصمیم گیری اغلب از چندین رشته نشات می گیرد.
حال برای تقویت هر کدام از این موارد، باید چه کنیم؟ چه کتاب یا دوره ای را باید مطالعه کنیم؟ در آینده به این سوال پاسخ خواهیم داد.
دیدگاه‌ها
هیچ نظری هنوز ثبت نشده است.